ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Λίγα λόγια για τα Δικαιώματα του Παιδιού…

•   Τι είναι η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού;

Είναι μία Διεθνής Συνθήκη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του παιδιού. Όλα τα παιδιά γεννιούνται με βασικές ελευθερίες και δικαιώματα. Η Σύμβαση αυτή αποτελεί μια συμφωνία μεταξύ κρατών και καθιερώνει έναν παγκόσμιο δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα που πρέπει όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν. Όλοι σχεδόν, σήμερα, συμφωνούν πως ένα άτομο κάτω των 18 ετών είναι παιδί και έχει ιδιαίτερα δικαιώματα, επειδή είναι συχνά τα πιο ευάλωτα άτομα. Τα κράτη που είναι μέλη της Σύμβασης οφείλουν να διασφαλίζουν τα δικαιώματα όλων των παιδιών.

•   Η ιστορία της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Ήδη από τα τέλη του 19^ου αιώνα και τις αρχές του 20^ου ήταν σε εξέλιξη παιδαγωγικές συζητήσεις για τα δικαιώματα του παιδιού, παράλληλα με τις συζητήσεις περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στο κλίμα της μεταπολεμικής περιόδου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1924 υιοθετείται από την Κοινωνία των Εθνών η πρώτη Διεθνής Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Διακήρυξη της Γενεύης). Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα να συζητηθούν εκ νέου τα δικαιώματα του παιδιού για την προστασία τους. Το 1942 στο Λονδίνο υπογράφεται ο Παιδικός Χάρτης για τον Μεταπολεμικό Κόσμο. Στις 11 Δεκεμβρίου 1946 (καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού) ιδρύθηκε η UNICEF, η οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά, που αποσκοπούσε να βοηθήσει τα παιδιά σε όλο τον κόσμο μετά τον Πόλεμο. Από το 1946 επιδιώκεται η αναγνώριση της Διακήρυξης της Γενεύης από τα Ηνωμένα Έθνη και η συζήτηση αυτή καταλήγει 20 Νοεμβρίου 1959 στηΔιακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού, χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα πάλι. Το 1978 ξεκινά μια συζήτηση μεταξύ των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών, με αφορμή το Διεθνές Έτος του Παιδιού το 1979, για μια διεθνής συμφωνία που θα αποτελέσει διεθνές δίκαιο. Έτσι, καταλήγουν στις 20 Νοεμβρίου 1989 (καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού), μετά από αρκετές αντιπαραθέσεις, να υιοθετηθεί η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού,επικυρωμένο από την επιτροπή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και υπογεγραμμένο από τα περισσότερα κράτη του κόσμου μέχρι και σήμερα. ΣτηνΕλλάδα κυρώθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 1992 με τον Ν.2101/92.

• Οι βασικές αρχές της Σύμβασης

Η Σύμβαση περιγράφει τα δικαιώματα των παιδιών και το πώς πρέπει να τηρούνται σε 54 άρθρα συνολικά. Τον πιο σημαντικό ρόλο τον έχουν οι γονείς στην ανατροφή των παιδιών.

Τέσσερις θεμελιώδεις αρχές διέπουν τη Σύμβαση, σύμφωνα με τη UNICEF:

  - Μη-Διάκριση (άρθρο 2): Δεν πρέπει ούτε να επωφελείσαι, ούτε να υποφέρεις εξ' αιτίας φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, ή εθνικής, κοινωνικής ή εθνοτικής καταγωγής, ή εξ' αιτίας οποιασδήποτε πολιτικής ή άλλης θέσης, εξ' αιτίας της κοινωνικής σου θέσης ή της περιουσίας ή της οικογένειας στην οποία γεννήθηκες, ή επειδή έχεις κάποια αναπηρία.

  - Το Καλύτερο Συμφέρον του Παιδιού (άρθρο 3): Νόμοι και δράσεις που επηρεάζουν παιδιά πρέπει να θέτουν προτεραιότητα στο τι είναι το καλύτερο για σένα και να σε ωφελούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

  - Επιβίωση, Ανάπτυξη και Προστασία (άρθρο 6): Οι αρχές στη χώρα σου πρέπει να σε προστατεύουν και να βοηθούν ώστε να εξασφαλισθεί η ολοκληρωμένη ανάπτυξή σου - φυσική, πνευματική, ηθική και κοινωνική.

  - Συμμετοχή (άρθρο 12): Έχεις το δικαίωμα να εκφράζεις τη γνώμη σου για τις αποφάσεις που αφορούν τη ζωή σου και οι απόψεις σου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Τα άρθρα της Σύμβασης μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 4 κατηγορίες: 

Δικαιώματα Επιβίωσης - δικαίωμα του παιδιού για ζωή και βασικές ανάγκες.

Δικαιώματα Προστασίας - από κάθε είδους κακοποίηση, αμέλεια και εκμετάλλευση.  

Δικαιώματα Ανάπτυξης-Εξέλιξης - δικαίωμα της εκπαίδευσης, το παιχνίδι και η αναψυχή, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, η πρόσβαση σε πληροφορίες κτλ.

Δικαιώματα Συμμετοχής - ελευθερία να εκφράζουν γνώμη, να έχουν λόγο σε ζητήματα που αφορούν στη ζωή τους κτλ.

Δείτε επίσης:

- UNICEF-Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού

- Ο Συνήγορος του Πολίτη για παιδιά – Τα δικαιώματά σου